In line with its mission, the Editorial Board of MedTvoiLokony makes every effort to provide reliable medical content supported by the latest scientific knowledge. The additional flag “Checked Content” indicates that the article has been reviewed by or written directly by a physician. This two-step verification: a medical journalist and a doctor allows us to provide the highest quality content in line with current medical knowledge.
Our commitment in this area has been appreciated, among others, by by the Association of Journalists for Health, which awarded the Editorial Board of MedTvoiLokony with the honorary title of the Great Educator.
Czy okulary na kilkadziesiąt złotych z popularnej sieciówki mogą faktycznie chronić oczy przed słońcem? Czy trzeba kupować okulary w salonach optycznych? Jak dbać o oczy latem? Prof. dr hab. n. med. Jakub Kałużny, okulista, w rozmowie z Medonetem zdradza, na co zwrócić uwagę kupując parę okularów, aby sobie nie zaszkodzić.
- Zdaniem eksperta, okulary przeciwsłoneczne to «must have» nie tylko latem, ale przez cały rok
- Kupując okulary trzeba koniecznie zwrócić uwagę na to, jaki mają filtr UV
- Nosząc okulary ze straganu, narażamy wzrok na większe niebezpieczeństwo, niż gdybyśmy nie nosili ich wcale! — ostrzega prof. Kałużny
- You can find more such stories on the TvoiLokony home page
Sylwia Stachura, MedTvoiLokony: Czy okulary przeciwsłoneczne latem to must have? Czy każdy powinien je nosić, by chronić oczy, a może to tylko dodatek?
Prof. dr hab. n. med Jakub Kałużny: Okulary przeciwsłoneczne latem to niezbędny element naszej garderoby. Nie powinniśmy bez nich wychodzić z domu, bo dzięki okularom chronimy oczy przed szkodliwym działaniem promieniowania UVA i UVB. Promieniowanie UV dociera do siatkówki i może ją uszkodzić. W siatkówce oka znajdują się fotoreceptory absorbujące światło, które są poważnie narażone na uszkodzenia spowodowane promieniowaniem UV. Soczewka oka wraz z wiekiem, w przeciwieństwie do rogówki, ma zmienną absorpcję UV, dlatego osoby w podeszłym wieku są na szczególnie narażone na uszkodzenia. Promienie ultrafioletowe to składnik światła słonecznego, który ze względu na długość fali został podzielony na trzy kategorie: UVA, UVB oraz UVC. Im krótsza jest fala, tym większy poziom energii, a w konsekwencji jeszcze większe potencjalne szkodliwe efekty dla oczu.
Czy kiedy słońca nie ma, to nie musimy już mieć okularów na nosie?
Okulary przeciwsłoneczne są «must have» – niezależnie od pory roku. Nie wolno nam także zapominać o ochronie oczu w pochmurne dni, ponieważ 90 proc. promieniowania UV przenika przez chmury. Długotrwała ekspozycja na światło ultrafioletowe (UV) może zwiększać ryzyko wystąpienia zaćmy i innych chorób oczu (skrzydlika, zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem, czerniaka czy zapalenia spojówek). Dlatego ważne jest, by nosić okulary przeciwsłoneczne także zimą.
Na szczęście funkcjonalność może iść w parze z designem, a okulary z dobrymi filtrami stają się użytecznym dodatkiem, który podkreśla stylizację. Skuteczna ochrona jest jednak najważniejsza – okulary muszą dobrze zasłaniać oczy.
Na co trzeba zwracać uwagę przy kupnie okularów przeciwsłonecznych?
Kupując okulary przeciwsłoneczne, koniecznie sprawdzajmy, czy dobrze spełniają swoją funkcję ochronną. Zazwyczaj skupiamy uwagę na modnym kształcie oprawek, ale jednak najważniejsze jest sprawdzenie, czy okulary mają odpowiedni poziom zaciemnienia i jakie mają filtry przeciwsłoneczne.
Ważne jest, by wybierać takie okulary przeciwsłoneczne, które zablokują od 99 do 100 proc. promieniowania UVA i UVB. Kiedy okulary nie posiadają właściwych filtrów, źrenice zamiast się zwężać, rozszerzają się, co powoduje, że do oka przedostaje się przez rogówkę więcej szkodliwego promieniowania słonecznego. Warto więc sprawdzić przy zakupie okularów informacje o mocy filtra UV. Najlepsze okulary mają filtr UV 400, który pochłania 100 proc. szkodliwego promieniowania.
Pełną ochronę przeciwsłoneczną zapewniają szkła z powłoką antyrefleksyjną oraz z filtrem polaryzacyjnym.
Coraz częściej można właśnie spotkać się z okularami polaryzacyjnymi. Co to takiego?
Szkła polaryzacyjne neutralizują oślepiające odblaski. Przy tym zwiększają kontrast, dzięki czemu widzimy ostrzej i w bardziej nasyconych barwach. Osoby lubiące aktywność na świeżym powietrzu powinny wybierać okulary z polaryzacją. Polaryzacja jest też szczególnie zalecana kierowcom i osobom spędzającym dużo czasu nad wodą czy podczas uprawiania sportów zimowych. Powłoka antyrefleksyjna natomiast zapobiega odbijaniu się światła od okularów i od oczu, dzięki czemu obraz jest bardziej wyraźny, a oczy mniej się męczą.
Doskonałą opcją są także lustrzanki, które działają jak lustra weneckie, dlatego bardzo dobrze chronią oczy. Takie okulary selektywnie filtrują niebieskie światło, co gwarantuje ostry obraz, maksymalną ochronę oczu przed szkodliwym promieniowaniem oraz komfort patrzenia i skuteczną blokadę intensywnych odbić światła.
- Chroniąc swoje oczy przed promieniowaniem, pamiętaj również o ochronie skóry. Sięgaj regularnie po Mgiełkę do twarzy i ciała Niebiański zapach albo Mgiełkę do twarzy i ciała Zmysłowa świeżość, które nawilżają skórę, łagodzą zmiany powstałe w wyniku działania promieniowania słonecznego, ale też pięknie pachną.
Czy dobre okulary przeciwsłoneczne muszą więcej kosztować? Czy za 20–50 zł uda się kupić porządną parę?
Okulary przeciwsłoneczne trzeba kupować w salonach optycznych. Pracują w nich osoby doświadczone, posiadające specjalistyczną wiedzę. To właśnie specjaliści powinni nam dobierać odpowiednie okulary przeciwsłoneczne. Okulary za 20–50 zł są niskiej jakości, z niklem, który jest alergenny i bez odpowiednich certyfikatów. Takie okulary mogą zrobić więcej złego niż dobrego.
The rest of the text below the video.
Tak więc tanie okulary z bazarku, stoiska na chodniku, sieciówki albo chińskiego portalu aukcyjnego mogą nam zaszkodzić?
Zwykłe okulary zakupione na straganach lub w sklepach niespecjalistycznych w cenie do kilkudziesięciu złotych łudząco przypominają najbardziej znane i topowe modele. Są jednak pozbawione odpowiednich filtrów chroniących oczy przed szkodliwym promieniowaniem UV. Soczewki takich okularów są bardzo niskiej jakości, nawet jeśli mają naklejkę z filtrem UV.
Źrenice oczu, rozszerzające się pod wpływem przyciemnienia, przy tanich okularach bez odpowiednich filtrów przepuszczają szkodliwe promieniowanie UV. Zakup okularów ze straganu może więc sprawić, że nasze oczy będą pozbawione skutecznej ochrony.
Nosząc takie okulary, narażamy wzrok na większe niebezpieczeństwo, niż gdybyśmy nie nosili ich wcale!
Zazwyczaj oprawki tanich okularów są wykonane z nietrwałych materiałów: cynku, niklu czy akrylu, które mogą powodować alergię. Dobre okulary przeciwsłoneczne są wykonane z materiałów lepszej jakości. A w salonach optycznych doświadczeni optycy i optometryści zarekomendują i dobiorą odpowiednie okulary z filtrami UV i powłoką antyrefleksyjną.
Czy dobre dla oczu okulary przeciwsłoneczne powinny mieć określony kształt albo kolor?
Kiedy wybieramy oprawki okularów przeciwsłonecznych, warto zwrócić uwagę na ich wielkość. W każdym sezonie modne są nowe i różne kształty, jednak specjaliści rekomendują, by zawsze decydować się na wybór większych oprawek. Większe oprawki chronią oczy z każdej strony, również z boku. Tak jak w przypadku okularów korekcyjnych, wybierając okulary przeciwsłoneczne, trzeba dopasować wielkość oprawek do kształtu twarzy (najlepiej, żeby się nie opierały na policzkach, bo wtedy soczewki parują przy zmianie temperatury), a także rozmiar mostka, aby się nie zsuwały z nosa.
Osoby z AMD czy retinopatią cukrzycową powinny wybierać soczewki bursztynowe lub brązowe. To kolory, które zwiększają kontrast i pomagają lepiej widzieć. To również kolory szkieł idealne dla kierowców.
Na okularach przeciwsłonecznych znajdują się różne symbole. Co one oznaczają?
Okulary przeciwsłoneczne będą w pełni chronić oczy tylko pod pewnymi warunkami. Przed ich zakupem trzeba sprawdzić, czy posiadają certyfikaty ochrony wzroku – zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB. Okulary powinny mieć także specjalne oznaczenie CE, potwierdzające zgodność z europejskimi standardami bezpieczeństwa. To potwierdzenie, że spełniają wymogi bezpieczeństwa i są dozwolone do sprzedaży na terenie EU.
Warto wybierać dobre okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV 400, aby pochłaniały do 99 proc. docierającego do oczu promieniowania UV.
Także w zauszniku możemy znaleźć informacje o rodzaju filtra. W przypadku okularów przeciwsłonecznych, które odpowiednio chronią oczy, to filtr kategorii 3 (od 83 do 92 proc. stopnia przyciemnienia), chroniący oczy przed silnym słońcem i olśnieniem słonecznym, lub kategorii 4 (z przyciemnieniem do 94 proc.), zapewniający bardzo wysoką ochronę przed silnym olśnieniem słonecznym w górach i nad morzem, z dużą ilością światła odbitego lub skupionego. Filtry z kategorii 0–1 oferują bardzo ograniczoną ochronę przed olśnieniem słonecznym, a filtr z kategorii 2 średnią ochronę.
Co z osobami, które mają wadę wzroku i noszą okulary korekcyjne – czy mogą korzystać z opcji ochrony przeciwsłonecznej?
Osoby, które mają wadę wzroku i korzystają ze szkieł korekcyjnych, mają obecnie wiele możliwości wyboru. Do okularów korekcyjnych wybiera się soczewki korekcyjne barwione w modnych kolorach, z gradientem, lustrzanki a także szkła fotochromowe, które dostosowują się do zmieniających się warunków oświetleniowych – w pomieszczeniach pozostają przezroczyste, a na zewnątrz szybko zabarwiają się niczym okulary przeciwsłoneczne.
Ciekawą opcją są funkcjonalne okulary z nakładkami «clip-on» – rozwiązania 2 w 1. To okulary korekcyjne z nakładką przeciwsłoneczną, zwykle zamocowaną przy użyciu magnesu, z odpowiednim filtrem UV 400 kat. 3 oraz polaryzacją. Wystarcza jeden prosty ruch, by je nałożyć w razie potrzeby.
Osoby korzystające na co dzień z okularów korekcyjnych mogą również stosować soczewki kontaktowe wraz z ulubionymi okularami przeciwsłonecznymi bez korekcji. Nowością na rynku są również fotochromowe soczewki kontaktowe.
Warto pamiętać, że jeżeli będziemy na basenie czy na plaży, pod żadnym pozorem nie możemy pływać w soczewkach kontaktowych. Narażamy nasze oczy na wielkie niebezpieczeństwo, m.in. na infekcje bakteryjne, a w konsekwencji nawet utratę wzroku.
Jak dbać o oczy w czasie wakacji, gdy słońce mocno świeci? Co radzi okulista?
Ochrona oczu przed promieniowaniem ultrafioletowym jest sprawą zasadniczą dla zdrowia, podobnie jak ochrona skóry za pomocą filtrów przeciwsłonecznych. Przed wyjściem z domu pamiętajmy więc o okularach przeciwsłonecznych, chrońmy swoje oczy i oczy naszych bliskich.
Ochrona oczu dzieci i nastolatków jest szczególnie ważna, ponieważ ich źrenice są większe, a tęczówki jaśniejsze. Przez to są bardziej narażone na negatywny wpływ promieniowania UVA i UVB. Im dłuższa ekspozycja na słońce, tym większe jest ryzyko powstania zaburzeń i chorób oczu, a ich skutki kumulują się przez lata.
Narząd wzroku u dzieci kształtuje się w pełni ok. 6. roku życia. W tym czasie niezmiernie ważne jest, aby odpowiednio zadbać o wzrok i zapobiec poważnym chorobom oczu w przyszłości. Źrenice dzieci są większe niż u dorosłych, więc przenika przez nie więcej światła do siatkówki. Dlatego warto kupić okulary dziecięce z odpowiednimi filtrami UV. Powinny być również na tyle wygodne, by dobrze przylegały do oczu i nie przeszkadzały w zabawie.
O okularach przeciwsłonecznych także muszą pamiętać osoby uprawiające sport. Dobry kontrast i optymalny komfort widzenia są kluczowymi elementami, kiedy aktywność wymaga również sporej koncentracji. Osoby uprawiające sport powinny wybierać specjalnie barwione szkła: zielone, fuksjowe, turkusowe, żółte i pomarańczowe. Prowadzący pojazdy muszą pamiętać o dobrych okularach przeciwsłonecznych z polaryzacją i filtrem kat. 3, a także powłoce antyrefleksyjnej dla kierowców, które zwiększą kontrast i komfort widzenia podczas jazdy.
Wybierając się na plażę czy w góry, warto pamiętać o dobrych, przylegających do twarzy okularach przeciwsłonecznych wyposażonych w odpowiednie filtry, dla siebie i swoich bliskich. Na plaży wystarczą filtry kat. 3, ale w górach konieczna jest kat. 4. Dobrą praktyką jest zakładanie czapki z daszkiem lub kapelusza z szerokim rondem, które ochronią twarz od promieni słonecznych.
- Odkładasz wizytę u okulisty na później? Umów się teraz — skontroluj swój wzrok
We encourage you to listen to the latest episode of the RESET podcast. This time we devote it to self-compassion – a trend that has developed very strongly in the United States, but is still in its infancy in Poland. What is it and how does it affect our daily functioning? You will hear about this and many other issues related to self-compassion in the latest episode of our podcast