In line with its mission, the Editorial Board of MedTvoiLokony makes every effort to provide reliable medical content supported by the latest scientific knowledge. The additional flag “Checked Content” indicates that the article has been reviewed by or written directly by a physician. This two-step verification: a medical journalist and a doctor allows us to provide the highest quality content in line with current medical knowledge.
Our commitment in this area has been appreciated, among others, by by the Association of Journalists for Health, which awarded the Editorial Board of MedTvoiLokony with the honorary title of the Great Educator.
Unosząc język lub odchylając wargę, możemy zauważyć delikatny fałd łączący język z dnem jamy ustnej i wargi z dziąsłem. Są to wędzidełka. Spotykamy je w różnych miejscach ludzkiego ciała.
Wędzidełka zawsze łączą ze sobą dwa elementy i w mniejszym lub większym stopniu ograniczają ich ruchomość. Jeśli są zbyt krótkie lub nieprawidłowo zbudowane, może dojść do zaburzenia funkcji narządów, z którymi są połączone Wtedy potrzebna jest interwencja chirurgiczna. Dotyczy to m.in. wędzidełek podwargowych.
Wędzidełko wargi dolnej uznaje się za prawidłowe, jeżeli pozwala wardze na swobodne ruchy i nie powoduje odciągania dziąsła od zębów. Prawidłowe wędzidełko wargi górnej nie powinno sięgać końca dziąsła ani być przyczepione za wysoko. Nie powinno być także głęboko wrośnięte lub wachlarzowato rozrośnięte od strony wargowej. Wymienione wady wędzidełka ograniczają ruchy wargi górnej, co powoduje, że dziecko ma trudności w domykaniu ust, w zbieranie pokarmu z łyżeczki, a w starszym wieku w wymawianiu głosek dwuwargowych /p, b, m/. Przy zbyt krótkim wędzidełku artykułowane są one najczęściej w ułożeniu wargowo-zębowym, tak jak głoski / f, w/.
Podcięcie wędzidełka wargi dolnej
Podcięcie wędzidełka wargi dolnej zalecane jest w sytuacji, gdy w wyniku odciągania dziąsła od zębów występuje anemizacja błony śluzowej dziąsła przyczepionego do wędzidełka i odsłanianie się szyjek zębowych. Zabieg chirurgiczny na wędzidełku wargi dolnej wykonuje się wtedy, gdy dziecko ma już zęby sieczne stałe.
Natomiast podcięcie wędzidełka wargi górnej zaleca się, kiedy wady wędzidełka uniemożliwiają zbliżenie się centralnych siekaczy i powstaje między nimi szpara (diastema). W tej szparze, a także pod górną wargą często zalegają resztki pokarmu, co sprzyja rozwojowi próchnicy.
Podcięcie wędzidełka wargi górnej wykonuje się dopiero wtedy, gdy dziecko ma co najmniej 6 zębów stałych (siekaczy). Natomiast na etapie uzębienia mlecznego zalecana jest tylko obserwacja nieprawidłowego wędzidełka. Jednak od każdej reguły są wyjątki. Szerokie, wachlarzowate wędzidełka czasami ulegają urazom i stanom zapalnym, co jest spowodowane ich mechanicznym uszkadzaniem podczas pracy mięśni okrężnych ust oraz zaleganiem resztek pokarmowych w fałdach wędzidełka. Towarzysząca takiemu stanowi próchnica na powierzchniach przyśrodkowych centralnych siekaczy może doprowadzić do przewlekłych stanów zapalnych i przerostów brodawek okołozębowych. W takich powikłanych przypadkach interwencja chirurgiczna jest wskazana już na etapie uzębienia mlecznego. Jednak generalnie unika się podcinania wędzidełka wargi górnej przed wyrośnięciem stałych siekaczy, bo często szpara miedzy nimi zanika w miarę wyrastania zębów trzonowych. Poza tym podcięcie wędzidełka we wczesnym stanie rozwoju zgryzu może wydłużyć wyrostki zębodołowe i spowodować efekt uśmiechu dziąsłowego (gummy smile).
Konsultacje u neonatologa i logopedy
U noworodka oceny budowy anatomicznej wędzidełek jamy ustnej powinien dokonać neonatolog lub logopeda o specjalizacji wczesnej interwencji. Często doradcy laktacyjni po zauważeniu trudności ze ssaniem sugerują wizytę w poradni logopedycznej. Logopeda ocenia czy stopień ruchomości warg i języka jest dostateczny do ssania, połykania, a w późniejszym okresie rozwoju dziecka — do artykulacji głosek. Logopeda współpracuje z ortodontą, chirurgiem szczękowym, laryngologiem lub foniatrą. Ostateczna opinia w sprawie wędzidełka wargi górnej należy do ortodonty.
Text: Barbara Skrzypińska
Konsultacja: lek. med. Helena Kulikowska, stomatolog periodontolog
The content of the medTvoiLokony website is intended to improve, not replace, the contact between the Website User and their doctor. The website is intended for informational and educational purposes only. Before following the specialist knowledge, in particular medical advice, contained on our Website, you must consult a doctor. The Administrator does not bear any consequences resulting from the use of information contained on the Website. Do you need a medical consultation or an e-prescription? Go to halodoctor.pl, where you will get online help – quickly, safely and without leaving your home.