Insulin – examination, norms. How to give insulin? [WE EXPLAIN]

Proven content

Insulina jest hormonem peptydowym, mającym wpływ na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów. Insulinę produkuje trzustka jako odpowiedź organizmu na zwiększenie stężenia glukozy we krwi. Pomiar stężenia insuliny zaleca się między innymi przy diagnostyce hipoglikemii.

Mogą również występować sytuacje, w których mimo iż insulina jest wytwarzana przez trzustkę, to nie jest w pełni wykorzystana przez ten narząd. Wówczas wzrost glukozy po spożytym posiłku nie może zostać obniżony przez insulinę i dochodzi do nagromadzenia glukozy we krwi, co w konsekwencji powoduje poważne schorzenia oczu, serca, nerek oraz układu nerwowego. Hormon ten pełni w organizmie ludzkim bardzo wiele ważnych funkcji, między innymi bierze udział w metabolizmie tłuszczów, białek oraz węglowodanów. Oprócz tego insulina odgrywa znaczącą rolę w rozwoju cukrzycy, do której dochodzi na skutek zaburzeń wydzielania insuliny przez trzustkę.

Rodzaje cukrzycy:

cukrzyca typu I — określana również insulinozależną, występuje z powodu niszczenia przez własny układ odpornościowy komórek trzustkowych (B) wydzielających insulinę. Wraz z rozwojem choroby organizm pacjenta zaprzestaje produkcji własnej insuliny (endogennej). Leczenie polega na przyjmowaniu insuliny egzogennej w formie zastrzyków;

cukrzyca typu II- przyczyną jej powstawania jest niewystarczające wydzielanie insuliny przy jednoczesnym wysokim poziomie glukozy we krwi (po posiłku). Leczenie obejmuje w pierwszej kolejności wdrożenie odpowiedniej diety, ćwiczeń oraz preparatów. Zastrzyki z insuliną są ostatecznością, gdy przyjmowane leki nie przynoszą oczekiwanych korzyści.

Rodzaje insuliny

Poszczególne rodzaje insuliny różnią się od siebie czasem działania, początkiem działania oraz szczytem działania.

1. Insulina krótkodziałająca — oprócz tego, że szybko pojawia się we krwi, ma krótki czas działania. Można ją zażywać ok. 30 minut przed posiłkiem. Jej najsilniejsze działanie utrzymuje się ok 1-3 godzin po zaaplikowaniu. Jest skuteczna przez osiem godzin.

2. Insulina o pośrednim czasie działania — można ją zażywać od 0,5 godziny do 1,5 godziny przed posiłkiem. Najsilniejsze jej działanie obserwuje się pomiędzy 4 a 12 godziną po wstrzyknięciu. Jest skuteczna przez 18-22 godziny.

3. Insulina o przedłużonym czasie działania — początek jej działania występuje po około 2 godzinach; jej działanie utrzymuje się ponad dobę.

Insulina — historia

Insulina jest hormonem odkrytym w latach 20-tych minionego stulecia. Odkrycie to zostało dokonane przez kanadyjskiego fizjologa Fredericka Bantinga i jego asystenta Charlesa Besta. Rok o po odkryciu insuliny Banting otrzymał za to dokonanie Nagrodę Nobla. Premią finansową za to odkrycie Banting podzielił się ze swoim asystentem. W roku 1958 roku natomiast angielski biochemik Frederick Sanger również otrzymał Nagrodę Nobla za badania nad insuliną. Ustalił on bowiem sekwencję aminokwasową insuliny. 5 lat później insulinę zsyntetyzowano chemicznie, a po kolejnych 6 latach angielska biochemiczka Dorothy Crowfoot Hodgkin wykorzystując krystalografię rentgenowską ustaliła budowę przestrzenną insuliny. Odkrycie insuliny okazało się przełomem w leczeniu cukrzycy i uznawane jest za jedno z najważniejszych odkryć medycznych tamtego czasu.

Na czym polega dieta cukrzycowa? Sprawdź: Dieta cukrzycowa

Rola insuliny w ludzkim organizmie

Insulina odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie człowieka. Jej działanie polega na homeostatycznej kontroli mechanizmów hormonalnych. Wymienia się kilka podstawowych funkcji insuliny, a w tym:

1. regulację poziomu glukozy we krwi — insulina obniża poziom cukru we krwi do prawidłowego stężenia. Jeżeli w organizmie występują braki lub niedobory insuliny może wystąpić cukrzyca typu II;
2. udział w przetwarzaniu węglowodanów w tłuszcze;
3. wspieranie syntezy białek poprzez przyspieszenie dostarczania aminokwasów.

Jak rozpoznać cukrzycę? Sprawdź: Objawy cukrzycy

Fazy wydzielania insuliny

Właściwa praca komórek odpowiedzialnych za produkcję insulinę uzależniona jest od wczesnej fazy wydzielania insuliny (szybki wzrost insuliny po około dwóch minutach od wzrostu we krwi glukozy poposiłkowej) oraz drugiej fazy. Podczas drugiej fazy insulina wydziela się bardzo wolno oraz na stałym poziomie. Dochodzi wówczas do zatrzymania produkcji glukozy przez wątrobę. Czas trwania drugiej fazy wydzielania jest proporcjonalny do podwyższonego poziomu glukozy we krwi. U chorych z cukrzycą typu II, pierwsza faza wydzielania nie występuje, a druga faza ulega opóźnieniu. Ponadto z czasem zmniejsza się wydzielanie insuliny oraz wzrost syntesty prekursorów insuliny.

W prawidłowej przemianie insuliny pomaga m.in. kozieradka. Aby wspierać swój organizm warto więc wypróbować DIABETOPOL — suplement z morwą białą i kozieradką, który kupisz na Medonet Market.

Co pobudza wydzielanie insuliny?

1. hormony jelitowe (pojawiające się wskutek drażnienia pokarmem ścian przewodu pokarmowego),
2. wzrost glukozy we krwi po posiłku,
3. poposiłkowe aminokwasy i kwasy tłuszczowe.

Jeśli chcesz zadbać o odpowiedni poziom glukozy we krwi, pij regularnie Cukier — mieszankę ziół dostępną na Medonet Market w promocyjnej cenie.

Produkcja insuliny — insuliny ludzkie i analogi insuliny

Leczenie cukrzycy polega na podawaniu insuliny. Współcześnie wymienia się dwa rodzaje insuliny stosowanych do leczenia:

1. insuliny ludzkie — to wcześniej wspomniane insuliny, które dzieli się na krótko działające i o średnim czasie działania. Do produkcji insuliny ludzkiej wykorzystuje się nowoczesne technologie, które wykorzystują metody inżynierii genetycznej. Skład aminokwasowy tej insuliny jest identyczny jak w przypadku insuliny produkowanej przez trzustkę. Warto zauważyć, że insuliny pochodzące z trzustek wieprzowych czy bydlęcych przez długie lata stanowiły podstawę insulinoterapii. Obecnie jednak nie są już stosowane;
2. analogi insuliny — są to produkty, które uzyskuje się wykorzystując metody inżynierii genetycznej. W produkcji dokonuje się niewielkich zmian w budowie ludzkiej insuliny. Tego typu insulina ma nowe właściwości, a przy tym zachowuje swoje działanie fizjologiczne. Podobnie jak w przypadku ludzkich insulin, analogi dzielą się na szybko i długo działające. Szybko działające zaleca się głównie osobom młodym i w średnim wieku. Analogi insuliny długodziałające natomiast zaleca się osobom starszym, mniej aktywnym fizycznie.

Czy analogi insuliny są bezpieczne dla organizmu człowieka? Sprawdź: AOTM pozytywnie ocenia bezpieczeństwo analogów insuliny

Wskazania do badania insuliny

Pomiar stężenia insuliny zaleca się przy:

1. diagnostyce hipoglikemii (obniżonego stężenia glukozy);
2. występowaniu ostrych lub przewlekłych objawów hipoglikemii (np. zawroty głowy, nadmierna potliwość, drgawki, kłopoty z widzeniem);
3. ocenie ilości we krwi insuliny endogennej (produkowanej przez trzustkę) i egzogennej (aplikowanej w zastrzykach);
4. podejrzeniu obecności guza produkującego insulinę (insulinoma);
5. ocenie nasilenia insulinooporności — obniżenia skuteczności działania insuliny w tkankach obwodowych,
6. diagnostyce chorób wątroby;
7. ocenie, czy wyspiak został całkowicie usunięty lub monitorowaniu ewentualnej wznowy;
8. ocenie skuteczności leczenia po transplantacji komórek wysp trzustkowych;
9. diagnostyce hormonalnej guzów wydzielających mogących prowadzić do insulinooporności — akromegalii, zespołu Cushinga.

Badanie insuliny na czczo to najprostsza metoda oznaczania tego hormonu w surowicy. Warto wykonać badanie insuliny, jeśli chcesz wybrać się do dietetyka w celu ustalenia najlepszej dla siebie diety. Skorzystaj w tym celu z pakietu Badania przed konsultacją u dietetyka – domowa analiza krwi, który bezpiecznie i wygodnie wykupisz na Medonet Market.

Comments:

1. Insulina należy do hormonów białkowych i dlatego nie może być podawana doustnie, ponieważ zostałaby strawiona w świetle przewodu pokarmowego przez enzymy znajdujące się w żołądku, dwunastnicy i dalszych odcinkach jelita cienkiego.
2. Aktywna postać hormonu składa się z dwóch połączonych ze sobą łańcuchów polipeptydowych. Powstaje z pierwotnej postaci hormonu — proinsuliny w wyniku oddzielenia fragmentu białkowego — peptydu C. Oznaczenie stężenia łańcucha C ma znaczenie w różnicowaniu pochodzenia insuliny.
3. W przypadku pochodzenia egzogennego (insulina podawana w postaci preparatów) nie stwierdza się wzrostu poziomu peptydu C, a w przypadku nadmiernej produkcji endogennej (wewnątrzustrojowej) insuliny stężenie peptydu C w surowicy zwiększa się.
4. W przypadku obecności guza produkującego insulinę (insulinoma) obserwuje się czasem nadmierny wzrost stężenia insuliny po podaniu tolbutamidu.

Dowiedz się, jakie badania wykonać w celu diagnostyki cukrzycy: Cukrzyca w badaniach laboratoryjnych

Test wrażliwości na insulinę

Jest to najdokładniejsza metoda badania, która polega na podawaniu insuliny oraz glukozy z jednoczesnym oznaczaniem glikemii (co cztery minuty). Podczas diagnostyki cukrzyki insulina podawana jest choremu dożylnie w postaci stałych dawek. Badanie to ma na celu oznaczenie ilości zużytej glukozy, która aplikowana jest w ilości nie stwarzającej ryzyka hipoglikemii. Dzięki regulacji poziomu insuliny można dokładnie przyjrzeć się wrażliwości na insulinę tkanki tłuszczowej, mięśni oraz wątroby. Test wrażliwości na insulinę to jedynie metoda naukowa, którą wykorzystuje w specjalistycznych ośrodkach. Do jego wykonania potrzebne są specjalne programy komputerowe oraz doświadczony personel. W związku z tym badanie to nie jest metodą rutynową.

Badanie insuliny — normy

Normy poziomu insuliny prezentują się następująco.

Podwyższone stężenie insuliny zazwyczaj jest objawem cukrzycy typu 2, natomiast wynik poniżej normy wskazuje na cukrzycę typu 1. Wyniki, które przekraczają normę lub znajdują się poniżej przyjętych wartości wymagają konsultacji u diabetologa.

Jeżeli chodzi o niski poziom insuliny, możemy go zaobserwować w:

1. niedoczynności przysadki;
2. diabetes;
3. dolegliwościach związanych z trzustką (np. zapalenie trzustki, rak trzustki).

W prawidłowej pracy trzustki pomogą naturalne suplementy diety, np. DLA TRZUSTKI — suplement diety Herbapol w Krakowie, który w składzie zawiera zioła korzystnie oddziałujące na ten narząd.

Wskazania do stosowania insuliny

Niewystarczające wydzielanie insuliny przez trzustkę obserwuje się u cukrzyków. Zatem u chorych na cukrzycę typu I leczenie insuliną jest niezbędnym elementem terapii, ponieważ trzustka nie wytwarza tego hormonu. Z kole u cukrzyków typu II niekiedy wystarczy sama dieta i odpowiedni zestaw ćwiczeń oraz leki. Insulinę do zastrzyków najczęściej pozyskuje się przez wykorzystanie metody biotechnologicznej — insulina wytwarzana jest przez drożdże piekarskie lub specjalne szczepy bakterii, którym wcześniej zaaplikowano geny insuliny ludzkiej. Insuliny zwierzęce w krajach rozwiniętych wychodzą już z użycia.

Pozostałe wskazania do insulinoterapii to:

1. cukrzyca kobiet ciężarnych (insulina wdrażana jest, gdy dieta nie przynosi efektów),
2. zahamowanie glukotoksyczności,
3. zabieg operacyjny wykonywany u cukrzyka typu II, który do tej pory leczony był jedynie preparatami przeciwcukrzycowymi,
4. stany nagłe chorego na cukrzycę typu II — udar mózgu lub zawał serca,
5. uszkodzenie nerek lub wątroby u cukrzyka typu II (w tego rodzaju dolegliwościach przyjmowanie leków przeciwcukrzycowych jest przeciwwskazane).

Insulina ludzka po wstrzyknięciu pod skórę posiada zdolność do krystalizowania się. Kryształki rozpuszczają się bardzo powoli, z tego powodu insulina osiąga swoje najwyższe stężenie we krwiobiegu po około 1,5-2 godzinach. Aby insulina zaczęła działać między iniekcją a posiłkiem musi upłynąć 30 minut. Niestety bardzo wielu pacjentów ignoruje te wytyczne, przez co insulina wstrzykiwana jest zbyt późno lub na chwilę przed posiłkiem. Sytuacja ta spowodowała, że naukowcy zamienili aminokwasy w cząstecze insuliny, dzięki czemu uzyskali nową substancję — analog insuliny ludzkiej. Kryształki tej substancji rozpuszczają się o wiele szybciej, zatem insulinę można zaaplikować tuż przed, w trakcie, a nawet kwadrans po posiłku.

Jeśli biorą dawkę przed posiłkiem — należy wziąć pod uwagę ilość znajdujących się w nim węglowodanów. Insulina dostępna jest w ampułkach, których dozowniki podobne są do zwykłego długopisu. W środku tzw. penu znajduje się pojemniczek z insuliną, która wystarcza na kilka dni. Igła dołączona do ampułki jest bardzo cienka i powleczona silikonem, dzięki czemu podczas zastrzyku chory nie odczuwa bólu. Zastrzyk aplikuje się pod skórę, nie w mięsień! Oczywiście iniekcja w mięsień nie jest niebezpieczna, ale zaburza czas wchłaniania i działanie hormonu. Zaleca się aplikowanie insuliny z brzuch, udo lub ramię. Należy to robić bardzo powoli i nie wyciągać igły natychmiast po opróżnieniu zawartości ampułki (należy odczekać przynajmniej 6 sekund).

Insulinę można podawać również za pomocą zwykłych strzykawek. W takim przypadku, pacjent ze specjalnego pojemnika pobiera odpowiednią ilość insuliny, a następnie wstrzykuje ją pod skórę. Strzykawki do iniekcji insuliny są małe i posiadają cienkie igły, dzięki czemu wstrzykiwanie preparatu jest wygodne i komfortowe. Igły insulinowe SURMEDI dostępne są do zakupu na Medonet Market.

Inną metodą podawania insuliny jest pompa insulinowa. Składa się ona z małego cewnika wprowadzonego pod skórę oraz pompy w rozmiarze telefonu komórkowego. Pompa zawiera zbiorniczek na insulinę, którą dostarcza organizmowi o określonych porach.

Insulina — działania niepożądane

Stosowanie insuliny pomaga uniknąć powikłań cukrzycy i ma bardzo korzystny wpływ na funkcjonowanie oczu, nerek, układu nerwowego czy serca. Mimo to przyjmowanie insuliny może wywoływać różne działania niepożądane, a w tym:

1. hipoglikemię, czyli niedocukrzenie — hipoglikemia występuje, gdy stężenie glukozy we krwi spadnie poniżej 55 mg/dl. W trakcie stosowania insuliny może to wystąpić w przypadku nadmiernego wysiłku fizycznego, spożycia alkoholu czy niedostatecznie obfitego posiłku. Niedocukrzenie objawia się poceniem się, drżeniem rąk, uczuciem głodu, osłabieniem czy kołataniem serca. Niedocukrzenie o niewielkim nasileniu można szybko zwalczyć przez spożycie dodatkowej porcji cukru. Jeżeli mamy do czynienia ze znacznym spadkiem cukru i ciężkim niedocukrzeniem może dojść do utraty przytomności i wymaga wstrzyknięcia glukagonu lub glukozy;
2. reakcję uczuleniową — insulina to hormon, który bardzo rzadko powoduje u pacjentów reakcję uczuleniową. W miejscach, gdzie dokonuje się wstrzyknięć może jednak pojawiać się wysypka czy zaczerwienienie skóry. Jeżeli te objawy się nasilają, należy się skonsultować z lekarzem, aby dokonać zmiany stosowanego preparatu;
3. lipohipertrofię i lipoatrofię — lipohipertrofia to określenie oznaczające przerost tkanki tłuszczowej w miejscu wstrzykiwania insuliny. Dolegliwość ta objawia się stwardnieniem skóry i widocznymi uniesieniami w miejscach podawania insuliny;
4. wzrost masy ciała — u większości osób w pierwszej fazie insulinoterapii dochodzi do zwiększenia masy ciała. Przyczyniają się do tego mechanizmy działania insuliny;
5. nadciśnienie tętnicze — stosowanie insuliny może powodować nadciśnienie tętnicze poprzez pobudzanie układu współczulnego oraz zwiększenie wchłaniania sodu w nerkach.

Insulina a kulturystyka

Insulina znajduje również zastosowanie w kulturystyce jako substancja stymulująca działanie sterydów anabolicznych (głównie hormon wzrostu). Duża ilość hormonów wzrostu po zaaplikowaniu przedostaje się do wątroby, ktorej zadaniem jest rozpoczęcie produkcji insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF). Jedna, dzienna dawka insuliny produkowana przez trzustkę jest niewystarczająca, aby maksymalnie wytworzyć IGF-1 w wątrobie, stąd właśnie zapotrzebowanie na insulinę. Należy jednak pamiętać, że wstrzykiwanie sobie tego hormonu przez osoby zdrowe jest dużym niebezpieczeństwem i jest dopinigiem, więc jest zabronione.

Interesting facts

1. Dawniej insulina swoje źródło miała w komórkach trzustki: wołowych lub wieprzowych. Dzisiaj jest ona syntetyzowana biochemicznie i praktycznie nie różni się od insuliny ludzkiej.
2. Osoby chore na cukrzycę mogą przyjmować mieszanki insulin lub też różne rodzaje insulin w ciągu dnia.
3. Test tolerancji insuliny nie obecnie popularny, mimo że stanowi jedną z metod określenia wrażliwości (lub oporności) na insulinę, szczególnie u pacjentów z otyłością i kobiet z zespołem policystycznych jajników.