Contents
In line with its mission, the Editorial Board of MedTvoiLokony makes every effort to provide reliable medical content supported by the latest scientific knowledge. The additional flag “Checked Content” indicates that the article has been reviewed by or written directly by a physician. This two-step verification: a medical journalist and a doctor allows us to provide the highest quality content in line with current medical knowledge.
Our commitment in this area has been appreciated, among others, by by the Association of Journalists for Health, which awarded the Editorial Board of MedTvoiLokony with the honorary title of the Great Educator.
Szkielet człowieka, zwany też kośćcem bądź bardziej profesjonalnie – układem kostnym, to ogóle określenie wszystkich kości tworzących ludzkie ciało. Ciało dorosłego człowieka składa się z 206 kości, ale liczba ta nie jest stała od narodzin – szkielet noworodka składa się z ok. 270 kości, natomiast u 14-latków liczba ta wynosi nawet 356. Wyjaśnieniem tej różnicy jest łączenie się niektórych kości w miarę rozwoju organizmu.
Szkielet człowieka — budowa
Szkielet człowieka składa się przede wszystkim z tkanki kostnej, a w drugiej kolejności – z tkanki chrzęstnej. Standardowo szkielet dzieli się na dwie części – szkielet osiowy, w skład którego wchodzą czaszka, kręgosłup, żebra i mostek (łącznie 80 kości), szkielet kończyn górnych i dolnych oraz ich obręczy (łącznie 126 kości).
Kości natomiast dzieli się na pięć kategorii – kości długie (łac. ossa longa), kości płaskie (łac. ossa plana), kości pneumatyczne (łac. ossa pneumatica), kości krótkie (łac. ossa brevia) oraz kości różnokształtne (łac. ossa multiformia).
Szkielet dorosłej kobiety waży ok. 10 kg, a dorosłego mężczyzny – ok. 12 kg.
Czaszka, choć sprawia pozory całości, jest w rzeczywistości złożona z dwóch elementów – mózgoczaszki i twarzoczaszki. Mózgoczaszka chroni mózg i składa się na nią osiem kości: kość czołowa, kość potyliczna, kość klinowa, kość sitowa, dwie kości ciemieniowe i dwie kości skroniowe. Twarzoczaszka chroni narządy zmysłów oraz narządy dróg oddechowych i pokarmowych; w jej skład wchodzą kość nosowa, kości łzowe, kości jarzmowe, szczęka i żuchwa.
Kręgosłup tworzą 33 lub 34 kręgi podzielone na 5 odcinków: odcinek guziczny (zwany też ogonowym) o 4 bądź 5 kręgach, odcinek krzyżowy o 5 kręgach, odcinek lędźwiowy o 5 kręgach, odcinek piersiowy o 12 kręgach oraz odcinek szyjny o 7 kręgach.
See also: Układ kostny człowieka — rodzaje kości, budowa, funkcje, schorzenia
Szkielet człowieka — funkcje
Wyróżnia się sześć podstawowych funkcji ludzkiego szkieletu. Są to
- protection,
- ruch,
- podtrzymywanie,
- produkcja komórek krwi,
- przechowywanie minerałów,
- regulacja endokrynologiczna.
Kości chronią wewnętrzne organy przed uszkodzeniami. Czaszka chroni mózg, kręgi chronią rdzeń kręgowy, a żebra, kręgosłup i mostek chronią płuca i serce.
Stawy między kośćmi umożliwiają ruch przy pomocy mięśni; całość jest koordynowana przez układ nerwowy.
Szkielet nadaje i utrzymuje kształt ciała, np. bez klatki piersiowej płuca uległyby zapaści.
W szpiku kości zachodzi hemopoeza, czyli tworzenie komórek krwi. U dzieci hemopoeza zachodzi głównie w kościach długich, natomiast u dorosłych m.in. w kręgach i mostku.
Szkielet przechowuje przede wszystkim wapń, będący jednym z głównych składników kości, oraz żelazo, znajdujące się w szpiku kości.
Dowieziono także, że komórki kości wytwarzają hormon osteokalcynę, którego zadaniem jest m.in. regulacja poziomu cukru we krwi, stymulacja produkcji testosteronu oraz odkładania się tłuszczu.
Find out more about it: Funkcje szkieletu – jaką rolę odgrywa szkielet w ludzkim organizmie?
Szkielet człowieka — choroby i uszkodzenia
Złamania kości to z pewnością jedne z najczęstszych uszkodzeń szkieletu; najbardziej podatne na nie są małe dzieci oraz osoby starsze, co wynika z nierozwiniętej w pełni budowy kości bądź z naturalnego osłabienia kości. Szkielet może być też osłabiony przez osteoporozę – chorobę, której skutkiem kości stają się słabsze i bardziej kruche, a przez to o wiele bardziej podatne na złamania.
Złamanie kości może być otwarte lub zamknięte; złamanie otwarte to złamanie, w którym kość przebiła skórę, a złamanie zamknięte to takie, w którym kość pozostała pod skórą. W zależności od tego, jak poważny był uraz, złamanie będzie leczone od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.
Dodatkowo częstym problemem układu kostnego bywają także choroby zwyrodnieniowe jak np. choroba zwyrodnieniowa stawów. Jest ona jednym z najczęstszych schorzeń i rozwija się jako zaburzenie jakości tkanki chrzęstnej.
Wśród innych chorób wymienić można także martwicę jałową kości, dysplazję, reumatyzm, krzywicę czy wrodzoną łamliwość kości. Pamiętajmy również że w przypadku problemów z układem kostnym, mowa tu o złamaniach dochodzi także do uszkodzeń naczyń, nerwów, a w skrajnych przypadkach narządów wewnętrznych.
Pozytywnie na układ kostny oraz kondycję szkieletu wpływa Chrząstka rekina — suplement diety YANGO dostępny w promocyjnej cenie na Medonet Market.
More on this topic: Choroby kości. Symptomy, których nie wolno lekceważyć
Szkielet człowieka — budowa szkieletu kończyn górnych i dolnych
Szkielet kończyn składa się właściwie z dwóch innych szkieletów: kończyn górnych oraz dolnych.
Szkielet kończyn górnych zawiera obręcz barkową i kości kończyn górnych. Obręcz barkowa z kolei złożona jest z łopatki oraz obojczyka. Obojczyk należy do kości długich, wygiętych w kształt litery „S”, złożony jest z trzonu, a także końca mostkowego i barkowego. Łopatka z wyglądu przypomina trójkąt. Obręcz barkowa łączy kończyny górne z kośćmi tułowia.
Kości kończyn górnych jest kilkadziesiąt. Wyróżnia się: kość ramienną, 2 kości przedramienia, kości ręki (5 kości śródręcza oraz 8 kości nadgarstka) oraz kości palców (14 paliczków). Kość miednicza złożona jest z łonowej, kulszowej i kości biodrowej.
Na kości kończyn dolnych składają się kości udowe, 2 kości podudzia (strzałkowa oraz piszczelowa), 5 kości śródstopia, 7 kości stępu.
See also: Choroba, która po cichu niszczy kości. Co trzeba wiedzieć o osteoporozie?
Różnice w budowie szkieletu mężczyzn oraz kobiet
Anatomiczne różnice między mężczyznami i kobietami są bardzo wyraźne w niektórych obszarach tkanek miękkich, ale zwykle są ograniczone do szkieletu. Szkielet ludzki nie jest tak dymorficzny płciowo, jak w przypadku wielu innych gatunków naczelnych, ale subtelne różnice między płciami w budowie czaszki, uzębienia, kości długich oraz miednicy są widoczne w populacjach ludzkich.
Ogólnie rzecz biorąc, żeńskie elementy układu kostnego są zwykle mniejsze i mniej wytrzymałe niż odpowiadające im elementy męskie w danej populacji. Nie wiadomo, czy lub w jakim stopniu różnice te są genetyczne, lub środowiskowe.
Różnorodne ogólne cechy morfologiczne ludzkiej czaszki wykazują dymorfizm płciowy. Chodzi tutaj o środkową linię karku, wyrostek sutkowaty kości skroniowej, łuk brwiowy i podbródek.
Ludzki dymorfizm między płciami koncentruje się również na kłach, ale nie jest tak wyraźny, jak u innych wielkich małp.
W przypadku kości długich są one na ogół większe u mężczyzn niż u kobiet. Miejsca przywiązania mięśni na kościach długich są często silniejsze u mężczyzn niż u kobiet, co odzwierciedla różnicę w ogólnej masie mięśniowej i rozwoju między płciami. Dymorfizm płciowy w przypadku kości długich zwykle charakteryzuje się w morfometrii lub morfobiologii.
Jeśli chodzi o ludzką miednice, wykazuje ona większy dymorfizm płciowy niż inne kości, szczególnie pod względem wielkości i kształtu jamy miednicy, bioder, większych nacięć kulszowych i kąta podłonowego.
By zidentyfikować płeć ludzkiego szkieletu, antropolodzy powszechnie stosują metodę Phenice’a. Charakteryzuje się ona dokładnością od 96% do 100% w niektórych populacjach. Miednice kobiet są szersze we wlocie miednicy oraz w obrębie całej miednicy, aby umożliwić poród dziecka. Kość krzyżowa w miednicy kobiecej jest zakrzywiona do wewnątrz, aby stworzyć dla dziecka „lejek”, który pomoże mu przebyć drogę od macicy do kanału rodnego.
Content from the site medTvoiLokony they are intended to improve, not replace, the contact between the Website User and his doctor. The website is intended for informational and educational purposes only. Before following the specialist knowledge, in particular medical advice, contained on our Website, you must consult a doctor. The Administrator does not bear any consequences resulting from the use of information contained on the Website.