Abulia to zaburzenie psychiczne polegające na całkowitym braku motywacji do działania. Abulia nazywana jest też hipobulią (jest to abulia o słabszym nasileniu), co oznacza zanik woli i trudność z podjęciem najprostszych decyzji. Pacjent dotknięty abulią ma problem z podjęciem jakiegokolwiek działania, ponieważ czasami nie potrafi zdecydować się nawet na to, żeby podnieść rękę czy wykonać inny ruch. Abulia to także brak zainteresowań i stopniowe wycofywanie się z jakichkolwiek interakcji z otoczeniem. Obniżona aktywność w przypadku abulii plasuje się pomiędzy apatią a mutyzmem kinetycznym.
Abulia i jej objawy
Abulia przejawia się spadkiem zainteresowań i aktywności chorego, zarówno tej psychoruchowej, jak i związanej z kontaktami społecznymi. Chory na abulię staje się ospały i apatyczny, zmniejsza się jego wrażliwość na bodźce płynące ze świata zewnętrznego (zarówno bodźce sensoryczne, jak i społeczne – na przykład zachętę do spotkań z innymi ludźmi czy udział w jakiś zajęciach), chory traci dotychczasowe zainteresowania. Pacjent taki sprawia wrażenie osoby pozbawionej jakiejkolwiek motywacji do podjęcia nawet najprostszego działania. Może spędzać całe dnie przed telewizorem albo ekranem komputera, odmawiając chodzenia do pracy lub szkoły i spotykania się ze znajomymi, z którymi dotąd chętnie spędzał czas. Najczęściej jednak chorzy na abulię spędzają całe dni w apatycznym bezruchu, bezmyślnie wpatrując się w ścianę lub migający ekran telewizora.
To the characteristic objawów abulii należą: ograniczona mimika, spóźnione reakcje emocjonalne lub ich brak, brak inicjatywy i konsekwencji w działaniu, zanik motywacji, utrata zainteresowań, unikanie interakcji z innymi ludźmi, brak spontaniczności i chęci do działania, trudności w porozumiewaniu się (komunikacji) z innymi ludźmi, w tym z najbliższymi osobami, problemy z podjęciem decyzji lub niechęć do podejmowania jakichkolwiek decyzji, ogólna bierność.
Abulia – przyczyny
Psychiatrzy nie są zgodni czy abulię należy uznać za odrębną jednostkę chorobową, czy też jest ona raczej jednym z symptomów innych zaburzeń i chorób psychicznych. Abulia w sensie zaniku woli i chęci (motywacji) do działania jest czasami symptom zaburzeń psychotycznych takich jak schizofrenia, nerwica i depresja. Może również towarzyszyć chorobom zwyrodnieniowym układu nerwowego, na przykład chorobie Alzheimera i chorobie Parkinsona. Czasami jest również symptom demencji starczej.
To others przyczyn abulii należą choroby somatyczne takie jak urazy mózgu, udar mózgu, choroby ośrodkowego układu nerwowego, nowotwory i guzy mózgu, zapalenie opon mózgowych oraz pląsawica Huntingtona.
Objawy abulii w postaci braku motywacji do działania, zobojętnienia na bodźce płynące ze świata zewnętrznego mogą pojawić się także w wyniku zażywania substancji psychoaktywnych takich jak narkotyki i dopalacze, po nadmiernym spożyciu alkoholu oraz na skutek spędzania długich godzin przed monitorem komputera (symptom osób uzależnionych od gier komputerowych i Internetu).
Jako jedną z możliwych bezpośrednich przyczyn abulii wskazuje się zaburzenia w procesie wydzielania się tzw. hormonu szczęścia, czyli dopaminy. Takie wyjaśnienie genezy abulii wskazywałoby na udział w jej powstawaniu uwarunkowań genetycznych, jak również procesu socjalizacji i wychowania.
Jeszcze inną przyczyną abulii mogą być traumatyczne doświadczenia, na przykład śmierć bliskiej osoby czy utrata pracy. W takich przypadkach abolia najczęściej jest jednak związana z depresją; jest jednym z symptomów towarzyszących stanom obniżonego nastroju.
Metody leczenia w przypadku abulii
Niezależnie od jej przyczyny, abolia jest stanem wymagającym treatment. Chory z abulią nie tylko traci zainteresowanie światem zewnętrznym i wykonywaniem dotychczasowych obowiązków, ale problem dla niego zaczyna stanowić nawet wstanie z łóżka, wykonanie podstawowych zabiegów higienicznych, przygotowywanie i jedzenie posiłków i wykonywanie innych codziennych, najprostszych czynności. Chory ma świadomość swojego stanu i zaniedbywania obowiązków, co dodatkowo go demotywuje i pogarsza jego nastrój.
W przypadku stwierdzenia u danej osoby objawów zespołu motywacyjnego (abulii) zazwyczaj obok psychoterapii potrzebne jest również leczenie farmakologiczne, przynajmniej na początkowym etapie terapii. Chorego z abulią należy bowiem zmotywować do podjęcia treatment, a to z uwagi na specyfikę zaburzenia jest niezwykle trudne.
W terapii ważne jest, by dociec causes stanu motywacji i starać się znaleźć jakieś rozwiązanie niwelujące problem u jego źródła. Niezbędne jest mobilizowanie i motywowanie chorego oraz wspieranie go w podejmowanych przez niego działaniach, tak by widział ich pozytywne efekty. Dobrze działa w przypadku abulii nawet przymuszanie chorego do aktywności – na przykład spacerów czy spotykania się z przyjaciółmi.
Leczenie farmakologiczne abulii polega na podawaniu leków przeciwdepresyjnych oraz medykamentów zwiększających wolę działania i motywację pacjenta – np. leków zwiększających uwalnianie dopaminy.