In line with its mission, the Editorial Board of MedTvoiLokony makes every effort to provide reliable medical content supported by the latest scientific knowledge. The additional flag “Checked Content” indicates that the article has been reviewed by or written directly by a physician. This two-step verification: a medical journalist and a doctor allows us to provide the highest quality content in line with current medical knowledge.
Our commitment in this area has been appreciated, among others, by by the Association of Journalists for Health, which awarded the Editorial Board of MedTvoiLokony with the honorary title of the Great Educator.
O zęby możemy dbać w różny sposób – między innymi właściwie układając codzienny jadłospis.
Jest kilka składników odżywczych, które mają szczególny wpływ na stan uzębienia. Należą do nich wapń, fluor i witaminy D, A oraz C. Udowodniono, że osoby, które nie dostarczają organizmowi wystarczającej ilości tych związków, są bardziej narażone na choroby zębów i mają średnio więcej ubytków niż te, których dieta jest prawidłowa.
Chemiczne abecadło
Zęby każdego z nas są zbudowane głównie z fosforanów wapnia, znajdują się w nich też inne związki tego pierwiastka (węglany, chlorek, fluorek). Wapń jest składnikiem budulcowym, tworzącym szkliwo i zębinę. To właśnie jego obecność nadaje zębom odpowiednią twardość i wytrzymałość na działanie kwasów – czyniąc je odpornymi na próchnicę. Fluor natomiast wchodzi w skład fluoroapatytów – innych materiałów budulcowych szkliwa i zębiny. Ponadto fluor utrudnia rozwój bakterii chorobotwórczych wytwarzających kwasy, a znajdujących się w osadzie nazębnym.
Żeby związki wapnia mogły być właściwie przyswajane przez organizm, a następnie wbudowywane w tkankę zębową, potrzebna jest witamina D. Reguluje ona mineralizację szkliwa, dzięki czemu korzystnie wpływa na twardość zębów.
Witamina C natomiast uczestniczy w powstawaniu kolagenu, białka stanowiącego część zębiny. Oprócz tego uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne dziąseł i śluzówki jamy ustnej, zapobiega ich pękaniu. Przeciwdziała w ten sposób samoistnym krwawieniom dziąseł. Za utrzymanie w dobrym stanie błony śluzowej jamy ustnej odpowiada witamina A. Zapobiega ona wysychaniu śluzówki, ułatwia regenerację uszkodzonego nabłonka, chroni dziąsła. Ponadto pobudza wydzielanie śliny i odgrywa istotną rolę w utrzymaniu dobrego stanu jamy ustnej i uzębienia. Ze względu na swoje działanie antybakteryjne, chroni bowiem zęby przed rozwojem próchnicy. Poza tym ślina nawilża dziąsła i zapobiega stanom zapalnym przyzębia.
Zdrowie na stole
Wapń w największych ilościach występuje w serach żółtych i białych, mleku, napojach mlecznych (kefiry, jogurty), a także w rybach morskich.
Produkty spożywcze zawierające większe ilości fluoru to: ryby, mięso, kasza gryczana, płatki owsiane, chleb żytni oraz soja. Źródłem fluoru dla człowieka jest też woda mineralna i herbata. W liściach herbaty znajdują się znaczne ilości tego pierwiastka. Im dłuższy czas zaparzania, tym więcej fluoru zawiera napar herbaciany.
Natomiast najwięcej witaminy D znajdziemy w rybach morskich. Im tłustszy gatunek, tym więcej witaminy nam dostarcza. Najbogatsze pod tym względem są: śledzie, węgorze, makrele i łososie.
Do produktów zawierających największe ilości witaminy C należą: natka pietruszki, papryka, porzeczki, warzywa kapustne, szpinak, truskawki, pomarańcze.
Witaminę A w postaci karotenoidów dostarczają warzywa i owoce koloru pomarańczowego (marchew, papryka, pomidory, morele) oraz zielonolistne warzywa (np. szpinak). Zawierają ją też produkty zwierzęce – wątróbka, sery żółte, masło i jaja.
Dr inż. Dorota Czerwińska, Katedra Żywienia Człowieka, SGGW, Warszawa
Source: Domowe Kuracje, Let’s live longer